สอวช.แถลงผลสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงใน 10 อุตสาหกรรมเป้าหมาย 2568-2572

สอวช.แถลงผลสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงใน 10 อุตสาหกรรมเป้าหมาย 2568-2572 ชี้ให้เห็นตำแหน่งงานสำคัญและทักษะในอนาคตกว่าล้านตำแหน่ง เพื่อเตรียมผลิตกำลังคนให้ตรงกับความต้องการของประเทศ

29 มิถุนายน 2568 ดร.สุรชัย สถิตคุณารัตน์ ผู้อำนวยการ สำนักงานสภานโยบาย การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) กล่าวว่า เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน ที่ผ่านมา สอวช. ร่วมกับ บริษัท ไอริส คอนซัลติ้ง จำกัด จัดงานแถลงผลการสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอุตสาหกรรมเป้าหมาย พ.ศ. 2568 – 2572 เพื่อเป็นข้อมูลสำคัญในการผลิตและพัฒนากำลังคนทักษะสูงตามความต้องการของประเทศ ณ ห้องประชุม JustCo ชั้น 24 อาคารมิตรทาวน์ออฟฟิศ ทาวเวอร์ ถนนพระรามที่ 4 กรุงเทพฯ

ดร.สุรชัย กล่าวว่า การสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอุตสาหกรรมเป้าหมายในครั้งนี้ ได้มีการสำรวจ ความต้องการใน 10 อุตสาหกรรมเป้าหมายว่าในแต่ละอุตสาหกรรมมีความต้องการตำแหน่งงานสำคัญ (Critical Job Positions) ใดบ้าง และทักษะที่จำเป็นในแต่ละตำแหน่งงาน ซึ่งจะช่วยให้เห็นแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของทักษะที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคตด้วย ที่ผ่านมา สอวช. ทำงานอย่างใกล้ชิดกับมหาวิทยาลัย โดยข้อมูลเหล่านี้สามารถสนับสนุนมหาวิทยาลัยในการปรับหลักสูตรและแนวทางการผลิตบัณฑิตให้ตรงกับความต้องการของภาคอุตสาหกรรมมากยิ่งขึ้น ลดปัญหาเรื่องทักษะไม่ตรงกับความต้องการ (Skill-mismatch) ของตลาดงาน และลดปัญหาการขาดบุคลากรที่มีสมรรถนะเฉพาะทาง ซึ่งต้องมีการทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดในลักษณะ Co-creation ระหว่างมหาวิทยาลัยที่เป็นผู้ผลิตบัณฑิตและภาคเอกชนหรือภาคอุตสาหกรรมที่เป็นผู้ใช้บัณฑิต

ดร.สุรชัย ยังได้เน้นย้ำว่า ความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันการศึกษา คือกุญแจสำคัญในการผลิตกำลังคนที่ตอบโจทย์ความต้องการอุตสาหกรรมในอนาคต และสนับสนุนการยกระดับเศรษฐกิจ สังคมของประเทศ โดยภาคเอกชนเป็นผู้นำในการสะท้อนความต้องการ สถาบันการศึกษาเป็นผู้ผลิตและให้ความรู้เพื่อตอบความต้องการของภาคเอกชน และภาครัฐจะทำหน้าที่อำนวยความสะดวกในการดำเนินการด้านต่าง ๆ

ด้าน ศ.ดร.สุรินทร์ คำฝอย รองผู้อำนวยการ สอวช. กล่าวถึงสถานการณ์และความท้าทายด้านกำลังแรงงานของประเทศไทย ทั้งในประเด็นเรื่องภูมิรัฐศาสตร์ (Geopolitics) เทคโนโลยีขั้นสูง (Advanced Technology) และการเข้าสู่สังคมสูงวัยระดับสุดยอด (Super-aged Society) ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อการปรับตัวของสถาบันอุดมศึกษาไทย ที่ต้องมีการจัดการศึกษารูปแบบใหม่ให้พร้อมรับความท้าทายและมีลักษณะเด่นของตนเอง ซึ่งการสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอนาคต จะช่วยให้สถาบันอุดมศึกษามีทิศทางในการปรับรูปแบบการจัดการศึกษาและผลิตกำลังคนได้ตรงกับความต้องการมากยิ่งขึ้น ซึ่งการสำรวจข้อมูลความต้องการบุคลากรในครั้งนี้ จะมีการวิเคราะห์ข้อมูลทั้งเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับตัวแทนองค์กรในแต่ละอุตสาหกรรมเป้าหมาย ไม่น้อยกว่า 300 องค์กร ครอบคลุมทั้งองค์กรขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดย่อม และเชิงปริมาณจากแบบสอบถามเพื่อวิเคราะห์ตำแหน่งงานและทักษะที่ต้องการในระยะ 5 ปีข้างหน้า รวมถึงอัตราเงินเดือนเฉลี่ยสำหรับบุคลากรจบใหม่

จากการสำรวจฯ 10 อุตสาหกรรมเป้าหมายใน 5 ปีข้างหน้า พบว่าต้องการบุคลากรทักษะสูงในตำแหน่งงานสำคัญ (Critical Job Positions) รวม 1,087,448 ตำแหน่ง โดยอุตสาหกรรมที่มีความต้องการมากที่สุด ได้แก่ อุตสาหกรรมการบินและโลจิสติกส์ 440,573 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์อัจฉริยะและหุ่นยนต์เพื่ออุตสาหกรรม 226,423 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมดิจิทัล 87,568 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมยานยนต์สมัยใหม่ 77,652 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมการแพทย์ครบวงจร 71,207 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวกลุ่มรายได้ดีและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ 60,004 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมสร้างสรรค์ 54,521 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมแปรรูปอาหารและอาหารแห่งอนาคต 47,579 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมเชื้อเพลิงชีวภาพ เคมีชีวภาพ เทคโนโลยีชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว 13,372 ตำแหน่ง อุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ 8,649 ตำแหน่ง

โดย ดร.สุรินทร์ ย้ำว่า “การศึกษาเปลี่ยนชีวิตคนได้” หากสามารถพัฒนาคนไทยให้มีคุณภาพและมีรายได้ที่ดีขึ้น ประเทศไทยจะสามารถหลุดพ้นจากกับดักรายได้ปานกลางได้ในที่สุด

พร้อมกันนี้ ตัวแทนจากแต่ละอุตสาหกรรมเป้าหมาย ยังได้ร่วมแลกเปลี่ยนความเห็นในเวทีเสวนา “ถอดรหัสอุตสาหกรรม สร้างคนให้ตรงจุดเพื่อสร้างความได้เปรียบทางธุรกิจ” โดย คุณสมควร ฉายศิลปรุ่งเรือง กรรมการผู้จัดการ บริษัท ซัมมิท อีเล็คโทรนิค คอมโพเน้นท์ จำกัด กล่าวถึงผลกระทบจากความผันผวนทางเศรษฐกิจ และการไหลเข้าของแบรนด์รถยนต์ไฟฟ้ากว่า 200 ราย ที่ท้าทายศักยภาพแรงงานไทย พร้อมเสนอแนวคิดการเพิ่มทักษะบุคลากรด้าน Financial Quotient (FQ) สามารถบริหารจัดการงานได้อย่างคุ้มค่า และ Ownership Quotient (OQ) เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดในการทำงาน รวมถึงควรพัฒนาคนให้นำหน้า AI

ด้าน คุณเกียรติกมล ตั้งงามจิตต์ อุปนายกสมาคมการค้าอาหารอนาคตไทย และ กรรมการผู้จัดการและผู้บริหาร บริษัท นิวทรา รีเจนเนอเรทีฟ โปรตีน จำกัด ชี้ว่า ประเทศไทยต้องเร่งพัฒนานวัตกรรมอาหาร และต้องเพิ่มงบประมาณด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) ให้เกิดการเรียนรู้และนำไปสู่การพัฒนานวัตกรรมได้ ซึ่งต้องพัฒนากำลังแรงงานทักษะสูงให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก

ในมุมของอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ คุณมงคล บำรุงดี ผู้จัดการฝ่ายการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ บริษัท เยลล์ แอดเวอร์ไทซิ่ง จำกัด ชี้ว่า Human Touch คือจุดแข็งที่ AI แทนไม่ได้ และเสนอให้เร่งเสริมทักษะการวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analytics) ในงานโฆษณา ขณะที่ คุณชาลินี เฮงตระกูลสิน ผู้บริหาร บริษัท ซิมเปิ้ล ครีเอชั่น จำกัด (มูร่าห์ฟาร์ม) กล่าวว่าหลังโควิด นักท่องเที่ยวต้องการคุณภาพมากกว่าปริมาณ ธุรกิจต้องเน้นการสร้างประสบการณ์ที่ดีให้กับนักท่องเที่ยวผ่านการเล่าเรื่อง (Storytelling) อย่างมีพลัง โดยใช้สื่อสังคมออนไลน์ให้เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ ด้าน คุณสัญญา ภูมิจิตร กรรมการผู้จัดการ บริษัท นูกรีน จำกัด กล่าวว่า แม้อุตสาหกรรมเกษตรยังมีโอกาสในการเติบโตสูง แต่กำลังแรงงานรุ่นใหม่ลดลง จึงต้องเร่งสร้างคนที่ “เก่งงาน เก่งคน เก่งคิด” และมีจิตวิญญาณแบบเกษตรกร

และยังมีการเสวนาในหัวข้อ “สัญญาณจากโลกใบใหญ่กับโจทย์ใหม่ของธุรกิจไทยและการพัฒนาคน” โดย ผศ.ดร.อุเทน สุปัตติ อุปนายกฝ่ายวิชาการและการพัฒนาบุคลากร สมาคมยานยนต์ไฟฟ้าไทย กล่าวถึงอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าไทยว่าความเร็วในการผลิตรถยนต์เหลือเพียง 1 ปี ทำให้ประเทศไทยต้องเร่งพัฒนาทักษะบุคลากรด้านอิเล็กทรอนิกส์ ซอฟต์แวร์ และการบูรณาการระบบ ด้าน ดร.ขวัญชัย เขมนิจกุล ผู้จัดการงานวิศวกรรมจราจรทางอากาศ บริษัทวิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกัด ชี้ว่า อุตสาหกรรมการบินได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โลกและพฤติกรรมของลูกค้า ทักษะบุคลากรที่จำเป็น คือ ความยืดหยุ่นและการตัดสินใจฉับไวภายใต้ความกดดัน

พญ.นิษฐา เอื้ออารีมิตร ผู้อำนวยการโรงพยาบาลคูน ระบุว่าปัญหาสำคัญในอุตสาหกรรมการแพทย์ครบวงจร คือขาดแคลนบุคลากรจำนวนมาก โดยเฉพาะพยาบาล ซึ่งประเทศไทยสูญเสียกำลังแรงงานในด้านนี้เนื่องจากเลือกไปทำงานต่างประเทศเพราะรายได้สูงกว่าประเทศไทยถึง 4 เท่า และจำเป็นต้องพัฒนาทักษะด้าน Soft Skills เช่น ความเมตตา พร้อมขอให้ภาครัฐสนับสนุนโครงสร้างข้อมูลพันธุกรรมของคนไทย เพื่อสนับสนุนการวิจัยด้านสุขภาพ

ดร.วิโรจน์ ศิริรัตนรักษ์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท แอดวานซ์ เว็บ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ดิจิทัลเป็นเครื่องมือที่ช่วยสนับสนุนอุตสาหกรรมต่างๆ ให้เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยเฉพาะการคาดการณ์ปัญหาในอนาคตที่จะเกิดขึ้น เช่น แผ่นดินไหวหรือน้ำท่วม

คุณภาคภูมิ มะหะสิทธิ์ ผู้ก่อตั้ง บริษัท กรีนร๊อกเก็ตวีซี จำกัด กล่าวทิ้งท้ายว่า วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรคือ “ทองคำ” หรือ “ทรัพยากรที่มีค่า” ของประเทศไทยที่สามารถพัฒนาเป็นวัสดุชีวภาพ (Biomaterials) ได้ โดยประเทศไทยต้องพร้อมทั้งเครื่องมือ อุปกรณ์ และบุคลากร โดยเฉพาะด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ต้องการจำนวนมาก เพื่อก้าวสู่ศูนย์กลางวัสดุชีวภาพของโลก

ผลที่ได้จากการจัดงานครั้งนี้ สะท้อนถึงความจำเป็นในการเตรียมพร้อมระบบ “การผลิตและพัฒนาคนทักษะสูง” ให้ทันโลก รองรับอุตสาหกรรมอนาคต โดย สอวช. สนับสนุนข้อมูลสู่การกำหนดนโยบายระดับประเทศ และเร่งจับมือกับทุกภาคส่วนร่วมวางแผนการผลิตและพัฒนากำลังคนทักษะสูงรองรับความต้องการของประเทศ และยกระดับขีดความสามารถทางการแข่งขันของอุตสาหกรรมไทย

ผู้สนใจสามารถอ่านรายละเอียดผลการสำรวจความต้องการบุคลากรทักษะสูงในอุตสาหกรรมเป้าหมาย พ.ศ. 2568-2572 เพิ่มเติมได้ที่ https://www.nxpo.or.th/th/report/32407/