สวทช.-มรภ.อุดรธานี ยกระดับดอกปทุมมา ส่งเสริมตลอดห่วงโซ่การผลิต เตรียมพร้อมจัดงานพืชสวนโลก 2569

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี (มรภ.อุดรธานี) ร่วมกันจัดงานการถ่ายทอดเทคโนโลยีไม้ดอก “ปทุมมา” ตลอดห่วงโซ่การผลิต ภายใต้แนวคิด “ปทุมมา มนต์เสน่ห์แห่งพืชสวนโลก” ระหว่างวันที่ 14-15 สิงหาคม 2568 ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาท้องถิ่นบ้านตาด มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีเกี่ยวกับสายพันธุ์ปทุมมา กระบวนการผลิตอย่างครบวงจร และเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้าถึงองค์ความรู้และเทคโนโลยี 2. สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างเกษตรกรผู้ผลิตและผู้ประกอบการในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ และ 3. เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความก้าวหน้าการวิจัยพัฒนาพันธุ์และการผลิตปทุมมาของประเทศไทย และเตรียมความพร้อมสู่งานมหกรรมพืชสวนโลกจังหวัดอุดรธานีในปี 2569

พิธีเปิดงานมีขึ้น ในวันที่ 14 สิงหาคม 2568 ได้รับเกียรติจาก นายราชันย์ ซุ้นหั้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี เป็นประธานเปิดงาน ร่วมด้วย ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการ สวทช. และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.คณิศรา ธัญสุนทรสกุล อธิการบดี มรภ.อุดรธานี รวมถึงผู้บริหารหน่วยงาน พร้อมด้วยคณะทูตเกษตรประจำประเทศไทย จากเนเธอร์แลนด์ ญี่ปุ่น มาเลเซีย และฟิลิปปินส์ เข้าร่วมงาน เพื่อสร้างความร่วมมือทั้งด้านการวิจัยและพัฒนา การถ่ายทอดเทคโนโลยี การเชื่อมโยงตลาดทั้งในและต่างประเทศ ซึ่งครอบคลุมกลุ่มไม้ดอก ปทุมมา รวมถึงการเกษตรด้านอื่น ๆ ด้วย คาดมีผู้ร่วมงานกว่า 250 คน จากกลุ่มเป้าหมายเครือข่ายเกษตรกรจากจังหวัดอุดรธานี หนองบัวลำภู บึงกาฬ หนองคาย เลย ร้อยเอ็ด สุราษฎร์ธานี นราธิวาส รวมถึงนักวิชาการ นักวิจัย ผู้ประกอบการ (ธุรกิจโรงแรม ธุรกิจท่องเที่ยว ร้านดอกไม้ คาเฟ่) หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง โดยมุ่งหวังให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สร้างความร่วมมือด้านเทคโนโลยีการเกษตรและขยายศักยภาพตลาดต่างประเทศต่อไปในอนาคต

นายราชันย์ ซุ้นหั้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี กล่าวว่า งานในวันนี้ที่ มรภ.อุดรธานี และ สวทช. ร่วมกันจัดขึ้น มีความสอดคล้องกับพันธกิจของจังหวัดในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก การท่องเที่ยว และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดอุดรธานี ซึ่งการดำเนินงานโครงการและกิจกรรมการยกระดับคุณภาพการผลิต การวิจัย การพัฒนาศูนย์เรียนรู้ และการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตและใช้ประโยชน์จากปทุมมาครบวงจร จะทำให้เกษตรกรของจังหวัดอุดรธานีได้รับความรู้ เกิดทักษะ และมีทางเลือกเพิ่มขึ้นในการสร้างรายได้ให้กับครัวเรือน และร่วมขยายพื้นที่ปลูกปทุมมาให้เป็น ไม้ดอกอัตลักษณ์เชิงเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่งของจังหวัดอุดรธานี

ด้าน ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการ สวทช. กล่าวว่า ปี 2566 จนถึง ปัจจุบัน สวทช. โดยสถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) และ มรภ.อุดรธานี โดยศูนย์วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อการวิจัยและพัฒนาท้องถิ่น มีความร่วมมือด้านการวิจัย พัฒนา และถ่ายทอดเทคโนโลยีเกษตรและเกษตรสมัยใหม่ครบวงจร ได้สร้างกลไก “Train the Trainer” พัฒนาเกษตรกรต้นแบบผู้ผลิตปทุมมา สร้างแปลงสาธิต และรวบรวมสายพันธุ์ไว้มากกว่า 80 สายพันธุ์ ในพื้นที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาท้องถิ่นบ้านตาด ซึ่งกลายเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษาดูงานแบบครบวงจร และมีหลักสูตรการถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีให้กับเกษตรกรอย่างต่อเนื่อง เกิดการยกระดับทักษะความรู้เกษตรกรด้านการผลิต การบริหารจัดการแปลง และการเก็บเกี่ยวเพื่อให้ได้ผลผลิตสูง ปลอดภัย ได้คุณภาพดี และมีเกษตรกรให้ความสนใจเพิ่มขึ้นทุกปี รวมไม่น้อยกว่า 250 คน มีเกษตรกรแกนนำ 10 คน ที่จัดทำแปลงสาธิตต้นแบบ และเกิดการสร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างเป็นรูปธรรม

ขณะที่ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.คณิศรา ธัญสุนทรสกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี กล่าวเสริมว่า ในปีนี้ มรภ.อุดรธานี และ สวทช. ได้ร่วมกันจัดงานขึ้นมา เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้การผลิตปทุมมาตลอดห่วงโซ่การผลิต ตั้งแต่การวิจัยสายพันธุ์ใหม่ ๆ การถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิต การจัดการ การขยายพันธุ์ปลอดโรคเชิงปริมาณ รวมทั้งการใช้ประโยชน์และการตลาด ทั้งในประเทศและต่างประเทศในอนาคต

การจัดงานถ่ายทอดเทคโนโลยีในครั้งนี้ จะเป็นส่วนสำคัญในการเสริมสร้างศักยภาพให้กับเกษตรกรและผู้ประกอบการ อีกทั้งเป็นส่วนหนึ่งของแผนขับเคลื่อนการพัฒนาไม้ดอกปทุมมาอย่างเป็นระบบ โดยเน้นการวิจัยและพัฒนาสายพันธุ์ ระบบการจัดการทรัพยากรพันธุกรรม การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย การถ่ายทอดเทคโนโลยีเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและการจัดการสู่เกษตรกร และการเพิ่มมูลค่า รวมถึงสร้างเครือข่ายผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง และเชื่อมโยงตลาดทั้งในและต่างประเทศ เพื่อยกระดับอุตสาหกรรมไม้ดอกของไทยสู่มาตรฐานสากล สร้างอาชีพทางเลือกที่มั่นคงให้แก่เกษตรกรในระยะยาว สอดรับกับเป้าหมายการพัฒนาประเทศด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม รวมทั้งต่อยอดนำผลผลิตปทุมมาจากโครงการและเกษตรกรเครือข่าย ไปใช้ประโยชน์สำหรับเตรียมความพร้อมจัดมหกรรมพืชสวนโลกที่จังหวัดอุดรธานีเป็นเจ้าภาพ ในปี 2569 ต่อไป

โดยไฮไลต์ของงาน ประกอบด้วยกิจกรรมที่น่าสนใจ อาทิ แปลงแสดงพันธุ์ปทุมมา/กระเจียว ชมความหลากหลายมากกว่า 80 สายพันธุ์ การเสวนาวิชาการ “โอกาสและศักยภาพการขับเคลื่อนไม้ดอกปทุมมาของประเทศไทย” การแสดงนิทรรศการ เทคโนโลยีการผลิตปทุมมาครบวงจร และผลิตภัณฑ์จากเครือข่ายเกษตรกร การอบรมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) เพิ่มมูลค่าและแปรรูปปทุมมา รวมถึงการท่องเที่ยวเชิงเกษตร สัมผัสประสบการณ์ “Agri-Green tourism” ในชุมชน

สำหรับ “ปทุมมา (Siam Tulip) ราชินีแห่งป่าฝน” นับเป็นไม้ดอกเมืองร้อนที่มีศักยภาพสูงของประเทศไทย รูปทรงและใบประดับมีสีสันหลากหลาย ใช้ประโยชน์ได้ทั้งเป็นไม้ตัดดอก ไม้กระถาง ไม้ประดับภูมิทัศน์สร้างแลนด์มาร์คเสริมการท่องเที่ยว พร้อมทั้งจำหน่ายหัวพันธุ์หรือต้นพันธุ์ปลอดโรค รวมถึงแปรรูปเพิ่มมูลค่า ในปี 2561-2565 มูลค่าส่งออกปทุมมาประมาณ 94 ล้านบาท (สถาบันวิจัยพืชสวน, กรมวิชาการเกษตร 2566)